スカラベ(scarab)は、甲虫類のコガネムシ科に(タマオシコガネ属)の属名及びその語源となった古代エジプト語。単独の種名ではないため、いくつもの種が存在する。古代エジプト人が聖なる甲虫としていたのは(ヒジリタマオシコガネ)(Scarabaeus sacer)の事である。
概要
フランスの生物学者であるジャン・アンリ・ファーブルが自身の著書『昆虫記』の中で研究したスカラベ・サクレには、タマオシコガネやフンコロガシという和名が充てられて紹介され、有名になった。ただ、その後にサクレはファーブルの誤同定であったことが判明し、和名もヒジリタマオシコガネへ改められている。スカラベやフンコロガシは、糞を食料とする糞虫に含めて紹介される。
食性
動物の糞を球状にして食として持ち運ぶ習性で知られている。糞を見つけたスカラベは、頭の先端にある突起を使って糞の塊を切り出し、後足で糞を球形に整えながら前足で糞を付け足すという動作を続け、その場で球を大きくしていく。球が十分に大きくなると、逆立ちして後足で転がし始める。糞球は安全な場所まで運んで食料とするが、運ぶ最中に別のスカラベが現れて糞球を奪ってしまうこともある[2]。
2012年現在、ファーブルの観察や採集のフィールドであった南仏各地は開発が進み、スカラベが激減している。
スウェーデン・ルンド大学の研究者たちは、フンコロガシが糞を転がす直線方向を、天の川の星明かりを道しるべにして決めていることを突き止めた[3]。
古代エジプトにおけるスカラベ
古代エジプトでは糞塊を転がして大きな球体を作るスカラベの習性を神秘的なものと考え、その球体を太陽に見立て、スカラベを太陽の運行を司る神である太陽神ケプリと同一視した[2]。太陽は再生や復活の象徴でもあり、スカラベは聖なる甲虫として崇拝され、アーティファクトとしてスカラベをかたどった石や印章((古代エジプトファイアンス)で出来た(ハート・スカラベ)等)なども作られている。また、スカラベはオスしか存在しない昆虫で、自分の精液を糞の玉の中へ注ぎ込みスカラベが繁殖すると解釈していた。
2018年11月、エジプトのカイロ南方にあるサッカラの古代エジプトの共同墓地で、甲虫類に属するスカラベの希少なミイラが複数と、手付かずとみられる第5王朝時代(紀元前2500 - 同2350年)の墓が見つかった[4]。
- 映画「ハムナプトラ」シリーズでの描写
- 下記の映画で「スカラベ」についての描写がある。
- ハムナプトラ/失われた砂漠の都(1999年)
- ハムナプトラ2/黄金のピラミッド(2001年)
- どちらにも、自分より大型の生き物へ集団で襲い掛かり捕食する肉食の甲虫「スカラベ」が登場する。
種
- (Scarabaeus acuticollis)
- (Scarabaeus aegyptiacus)
- (Scarabaeus aegyptiorum)
- (Scarabaeus aeratus)
- (Scarabaeus aesculapius)
- (Scarabaeus alienus)
- (Scarabaeus ambiguus)
- (Scarabaeus anderseni)
- (Scarabaeus andreaei)
- (Scarabaeus andrewesi)
- (Scarabaeus armeniacus)
- (Scarabaeus asceticus)
- (Scarabaeus babori)
- (Scarabaeus bannuensis)
- (Scarabaeus basuto)
- (Scarabaeus bennigseni)
- (Scarabaeus bohemani)
- (Scarabaeus bonellii)
- (Scarabaeus bornemizzai)
- (Scarabaeus brahminus)
- (Scarabaeus caffer)
- (Scarabaeus canaliculatus)
- (Scarabaeus cancer)
- (Scarabaeus carinatus)
- (Scarabaeus catenatus)
- (Scarabaeus cicatricosus)
- (Scarabaeus clanceyi)
- (Scarabaeus clericus)
- (Scarabaeus cognatus)
- (Scarabaeus confusus)
- (Scarabaeus convexus)
- (Scarabaeus cristatus)
- (Scarabaeus cupreus)
- (Scarabaeus cuvieri)
- (Scarabaeus damarensis)
- (Scarabaeus deludens)
- (Scarabaeus denticollis)
- (Scarabaeus devotus)
- (Scarabaeus dioscoridis)
- (Scarabaeus ebenus)
- (Scarabaeus endroedyi)
- (Scarabaeus erichsoni)
- (Scarabaeus festivus)
- (Scarabaeus fitzsimonsi)
- (Scarabaeus flavicornis)
- (Scarabaeus fraterculus)
- (Scarabaeus fritschi)
- (Scarabaeus funebris)
- (Scarabaeus furcatus)
- (Scarabaeus galenus)
- (Scarabaeus gangeticus)
- (Scarabaeus gariepinus)
- (Scarabaeus gilleti)
- (Scarabaeus glentoni)
- (Scarabaeus goryi)
- (Scarabaeus gracai)
- (Scarabaeus heqvisti)
- (Scarabaeus hippocrates)
- (Scarabaeus hottentorum)
- (Scarabaeus inoportunus)
- (Scarabaeus inquisitus)
- (Scarabaeus intermedius)
- (Scarabaeus interstitialis)
- (Scarabaeus intricatus)
- (Scarabaeus irakensis)
- (Scarabaeus isidis)
- (Scarabaeus jalof)
- (Scarabaeus janssensi)
- (Scarabaeus karlwerneri)
- (Scarabaeus karrooensis)
- (Scarabaeus knobeli)
- (Scarabaeus kochi)
- (Scarabaeus kwiluensis)
- (Scarabaeus laevifrons)
- (Scarabaeus laevistriatus)
- (Scarabaeus lamarcki)
- (Scarabaeus laticollis)
- (Scarabaeus licitus)
- (Scarabaeus lucidulus)
- (Scarabaeus multidentatus)
- (Scarabaeus namibicus)
- (Scarabaeus natalensis)
- (Scarabaeus nigroaeneus)
- (Scarabaeus nitidicollis)
- (Scarabaeus obsoletepunctatus)
- (Scarabaeus opacipennis)
- (Scarabaeus pabulator)
- (Scarabaeus paganus)
- (Scarabaeus palemo)
- (Scarabaeus parvulus)
- (Scarabaeus piliventris)
- (Scarabaeus pius)
- (Scarabaeus planifrons)
- (Scarabaeus platynotus)
- (Scarabaeus plausibilis)
- (Scarabaeus poggei)
- (Scarabaeus porosus)
- (Scarabaeus proboscideus)
- (Scarabaeus prodigiosus)
- (Scarabaeus puncticollis)
- (Scarabaeus pustulosus)
- (Scarabaeus radama)
- (Scarabaeus ritchiei)
- (Scarabaeus rixosus)
- (Scarabaeus rodriguesi)
- (Scarabaeus rotundigenus)
- (Scarabaeus rubripennis)
- (Scarabaeus rugosus)
- (Scarabaeus rusticus)
- (Scarabaeus sacer)
- (Scarabaeus sanctus)
- (Scarabaeus satyrus)
- (Scarabaeus savignyi)
- (Scarabaeus schinzi)
- (Scarabaeus scholtzi)
- (Scarabaeus schulzeae)
- (Scarabaeus semipunctatus)
- (Scarabaeus sennaariensis)
- (Scarabaeus sevoistra)
- (Scarabaeus silenus)
- (Scarabaeus spretus)
- (Scarabaeus striatus)
- (Scarabaeus subaeneus)
- (Scarabaeus sulcipennis)
- (Scarabaeus suri)
- (Scarabaeus tonckeri)
- (Scarabaeus transcaspicus)
- (Scarabaeus typhon)
- (Scarabaeus valeflorae)
- (Scarabaeus vanderkelleni)
- (Scarabaeus vansoni)
- (Scarabaeus variolosus)
- (Scarabaeus venerabilis)
- (Scarabaeus westwoodi)
- (Scarabaeus vethi)
- (Scarabaeus viator)
- (Scarabaeus vicinus)
- (Scarabaeus viettei)
- (Scarabaeus wilsoni)
- (Scarabaeus winkleri)
- (Scarabaeus xavieri)
- (Scarabaeus zagrosensis)
- (Scarabaeus zambezianus)
- (Scarabaeus zurstrasseni)
脚注
参考文献
は列挙するだけでなく、(脚注)などを用いてしてください。 |
- ブレンダ・ローゼン 著、中谷友紀子 訳『妖怪バイブル : 幻想の生きものについて知りたかった事の全てが解る』ガイアブックス、2009年8月、174-175頁頁。ISBN (978-4-88282-702-3)。